" Φάμανε το βόιδι και ποστάσαμαν στη νουρά. " "

Παρασκευή 11 Αυγούστου 2017

Τα σύνορα της Μονής Μακραλέξη

Το ταπί πρέπει να συντάχθηκε μετά το (ξανα)χτίσημο του μοναστηριού από τον ηγούμενο Διονύσιο από το διπλανό χωριό Λόγγος. Ο ιεροεπιστάτης της Μονής Παπα Σταύρος από τη Λίστα, (1851-1923) το αντέγραψε πάνω από την θύρα του Διακονικού το 1918[1]. Ίσως κάποιος άλλος αργότερα τόνισε τα γράμματα με στυλό και πρόσθεσε κάποιους τόνους και πνεύματα. Στον κατάλογο των χωριών στο τέλος επειδή ήταν μισοσβησμένος δεν επενέβη.

1068Ι
δου αποδιξεις και τιμεσουκιον[2] του Μοναστιργιου Μακριαλέξη αφού εκτισθηκε η Παναγία[3] και ήλθε ο/ Δυονησιος εκ Χωρίον Λογγου[4] Και επείρε με ταπή από τα χοργιά λαβδανη[5] και λούκοβω[6] και στρατινιστα[7] τηβεριστα[8] και Μαρσιανιστες[9] εμαζοθικαν όλοι ανταμα και εκαναμαν τω ταπη τα χοργια και Καστανιανη[10] όλα τα χοργια/ Και εβαλαμαν συνορατα της Μονης Αρχή τζεροβετσης[11] και Χαραμιστα και κάτω εις τω λάκω εις του Μανδυλα/ και κατω εις το τσουμαρη τω ψυλώ[12] και πεφτη εις τω Ποταμη[13]Και απεράγη περα τον Καμπω[14] όπως πιάνη τω γυνή/ έως το λακω Παλιουργιας και κανη απανω εις λακοπουλα και βγενη εις τον τούσκω του μάνου[15] και τη ράχη τω δρομω. /Και εις τα δυο τα δένδρα και τω δρομω απάνω εις την Παλιουργια όπου είναι τω λιθάρη τω Πινακοτώ[16] και/ απεράγη πέρα εις την Αγριδα εις τω Χοργιω εις τον Ασπρολισβα Και απεράγη περα εις του Πα..η και/ απεραγη πέρα την ραχη του Σιοπανη και πέφτη εις τω λάκω της Βελανδιας και Πανη εις τω Ποτάμη και Πηγενη/ και Σκαπεταγη στο τσουμπαρη εις τω Σελομα εις τω λισβα και κανη απάνω τω λάκω του λεκα και βγένη/ εις την Κρεμαση εις τω δρόμω κι εις τον Ελατω[17] οπου είναι τω Περόνη Βαλιμένη και απάνω εις τη ραχη/ την Κορφη και τσεδω είναι του Μοναστιργιου τω εδωσαμαν εμείς τα χοργιά τω ταπή του Δυονισίου να μην/ εχει κανενας δικαιωμα να μην τον Πυραξει ζαβη ταβη και τελιακας και οποιος να τον Πειράξη/ να ειμεθα όλα τα χοργια απανω εις τα ταυτα.
Χωρίον λαβδανη
Νικολαος Δημητρης
…….
…….
Μαρτυρουμεν
Τα ανο
υπογραμενα

Χωριον Στρατινιστα
Θεωδορος Ιερομοναχ
Γεωργιος Δημητρίου
Μαρτυρούμεν
Τα ανωθεν
Ιωαννης Προυστως
Βεβεονω

 Χωριον Καστανιανη
Δυομηριος Κυριανας
Νικολαος …..
Μαρτυπουμε
Τα ανωθεν
Με…..
Βεβεονω

Χωριον Τηβεριστα
Χριστοδουλος Νίκας
Ιωάνης Μαρτυρω
μεν τα ανωθεν
…….

Χωριον λουκοβω
Ιωαννης Σ.όλης
…ακος Δημητριου
Δημητριος …
Βεβεονω τα
ανωθεν

 Χωριον Μαρσιανιστες
Ευστρατιος …..
Λαμπρος Ιωαννου
……….
Ανωθεν….
……..
Ο Ιεροεππιστατης της Ιερας Μονης Παπα Σταυρος επερετισας ετη (50) αγωνιστης[18] από έτους 1868



[1] Ο Τάτσης, Μακραλέξη, σ. 36, γράφει ότι ο Παπασταύρος (Τσιούλος) έγραψε το κείμενο το 1868. Όμως ο ιερέας γράφει ότι υπηρέτησε τη μονή αγωνισθείς από το 1868 (είχε χειροτονηθεί ιερέας ένα χρόνο πριν) για 50 έτη, άρα την επιγραφή την έγραψε το 1918. Σύμφωνα με τον εγγονό του Χρήστο Παπασταύρο, έμεινε στη μονή μέχρι το 1920. (Τάτσης, Μακραλέξη, σ. 17). Ο γιός του Βασίλειος αναφέρει σε έγγραφό του ότι ο παπα Σταύρος υπηρέτησε στη μονή 55 έτη (Τσάτσης, Μακραλέξη σ. 35) Ο Δημήτρης Σιαφίκος, Μουργκάνα, σ. 166 τον…πεθαίνει το 1918. Ας πιστέψουμε το γιό του Βασίλη.
[2] Τιμεσούκι, έγγραφη απόδειξη «. .. Λοιπόν στοχασθήτε ότι έχετε δώσει τιμεσούκι από τα χέρια σας, το οποίον στέκει εις εμέ. Και ή δώσατέ μου τα γρόσια, ή δώσατέ μου το πράγμα ...» Από γράμμα του Οδυσσέα Αντρούτσου.
[3] Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή πάνω από την πόρτα του κυρίως ναού, η μονή «ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΚΑΙ ΑΝΗΣΤΟΡΙΘΗ» από τους ιερομόναχους Λεόντιο και Δημήτριο το έτος ‘ζΡζ 7107-5508=1599 και τότε έγινε και η αγιογράφηση.
[4] Ο Λόγγος είναι χωριό της Μουργκάνας, δίπλα στην Κοσοβίτσα, στην Αλβανία.
[5] Η Λάβδανη είναι κοντινό χωριό, στα όρια του οποίου βρίσκεται σήμερα η Μονή.
[6] Η Λουκόβα είναι παραθαλάσσια κωμόπολη στη Νοτιο-Δυτική Αλβανία, στο νομό του Αυλώνα και στην επαρχία των Αγίων Σαράντα. Είναι σχετικά μακριά από τη Μονή. Ίσως κάποιος από τους δωρητές να ήταν από κει ή το πιο πιθανό το Λούκοβο να ήταν ένα από τα κατεστραμμένα χωριά της περιοχής.
[7] Η Στρατίνιστα είναι κοντινό χωριό στο νομό Ιωαννίνων.
[8] Ο Σ. Μουσελίμης αναφέρει κατεστραμμένο χωριό Τεβερίστα. Άρχοντάς της ήταν ο Χριστόδουλος, ο οποίος το 1565 με τη συγκατάθεση των γύρω χωριών πήρε τους τίτλους ιδιοκτησίας της μονής. Ο Μουσελίμης δεν αναφέρει την πηγή της πληροφορίας αυτής. Στη Νότια εξωτερική πλευρά του καθολικού υπάρχει δυσανάγνωστη κεραμική επιγραφή, την οποία ο Μουσελίμης διάβασε ως «ΕΚΧΟΛΟΚ ΕΤΟΣ ζ η Γ ΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΔΑΝΙΗΛ. Δηλαδή εκ χωρίου Λιόκου, έτος 7093=1585 ηγούμενος Δανιήλ. (Μουσελίμης, Αρχαιότητες, σ. 235) Ο Καμαρούλιας διορθώνει σε ΕΚ ΧΟΡ(Ι)Ο(Υ) ΛΟ(Γ)Κ(ΟΥ) ΕΤΟΣ ,ζ  Γ΄ ΗΓ(ΟΥ)Μ(Ε)Ν(Ο)C Δ(Ι)ΟΝ(ΥΣ)ΙΟC. (Καμαρούλιας, Μοναστήρια, Α΄σ. 244-5) Η ανάγνωση αυτή, συμφωνεί με την επιγραφή του Παπα Σταύρου, ο οποίος αναφέρει τον Διονύσιο από το χωριό Λόγγο.
Ο Καμαρούλιας με τη σειρά του, διάβασε αποσπασματικά ή λάθος την επιγραφή του Παπα Σταύρου (δεν διάβασε τη λέξη τιμεσούκιον, αφού, το χωριό Τιβερίστα ενώ διάβασε Φρατίνιστα τη Στρατίνιστα).
[9] ;
[10] Καστάνιανη. Διπλανό χωριό. Οι κάτοικοί της σύμφωνα με τον Μουσελίμη, πούλησαν αρκετές από τις ιδιοκτησίες της Μονής.
[11] Το ύψωμα Τσεροβέτσι στη Μουργκάνα. Ακριβώς πάνω από τη Μονή είναι το ύψωμα Σκητάρι ή Σκηταριό (Ασκηταριό) στο οποίο προφανώς ασκήτευαν μοναχοί της Μονής.
[12] Τσουμπάρι το ψηλό, ψηλός χαρακτηριστικός βράχος ή ύψωμα.
[13] Το ποτάμι είναι ο Κοσοβίτικος ο οποίος μετά τη μάνα του νερού ή Κεφαλόβρυσο ονομάζεται Λαγγάβιτσα και πέφτει στον Καλαμά.
[14] Δίπλα στον Κοσοβίτικο είναι ένας μικρός κάμπος. Φαίνεται ότι τα όρια της Μονής περνούσαν το ποτάμι και περιελάμβαναν τον κάμπο αυτό. Ο Χρ. Παπασταύρου αναφέρει ότι το μοναστήρι «είχεν αγρούς στην Κάτω Λάβδανην» Τάσης, Μακραλέξη, σ. 35.
[15] Ντούσκος του Μάνου (ντούσκος –βελανιδιά του Μάνου).
[16] Χαρακτηριστικός βράχος στενός και μακρύς όπως η πινακωτή.
[17] Υπάρχουν πέντε μικροτοπωνύμια που έχουν σχέση με δέντρα: ο λάκκος της Παλιουργιάς, ο ντούσκος του Μάνου, τα δυό τα δέντρα, ο λάκκος της βελανιδιάς κι ο Έλατος. Ή τα δέντρα αυτά ήταν πολύ χαρακτηριστικά ως αιωνόβια και ξεχώριζαν από τα άλλα, ή ήταν τα…μοναδικά στην περιοχή. Τα σημερινά δάση δεν πρέπει να μας μπερδεύουν.
[18] αγωνισθείς
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Δεν υπάρχουν σχόλια: